Mimo licznych interwencji i okresowego wstrzymania prac na przełomie 2021/2022 wciąż trwa dewastacja zabytkowych budynków znajdujących się na terenie d. Portu Miejskiego we Wrocławiu.
W Sobotę 16.04.2022 r. udało nam się dostać na teren portu i wykonać dokumentację fotograficzną prowadzonych prac. Po zniszczeniu magazynu materiałów sypkich z 1895 r. i betonowego elewatora zbożowego z lat 1914-1918 (co miało miejsce jeszcze jesienią 2021 r.) inwestor zdemolował następne obiekty: wyróżniający się masywną betonową bryłą spichlerz lejowo-komorowy na 10 000 ton zboża z 1941 r. oraz najbardziej charakterystyczny dla Portu obiekt, pochodzący z przełomu XIX i XX wieku ceglany spichlerz.
W modernistycznym spichlerzu wyburzono część zawierającą leje i komory na zboże oraz pozbawiono pozostałe części obiektu fasad, odsłaniając żelbetową konstrukcję obiektu. Spichlerz z XIX wieku pozbawiony został nie tylko dachu, ale również wyjątkowej drewnianej konstrukcji stropów. Drewniane elementy zostały już częściowo wywiezione, część złożona na pryzmach – oczekiwała na transport. Ich los został przesądzony o czym świadczyły zgromadzone w pobliżu stalowe dwuteowniki, mające docelowo zastąpić zabytkową konstrukcję.
Obiekty te przetrwały dwie wojny światowe i cztery dekady realnego socjalizmu a nie wytrzymują starcia z agresywnymi deweloperami. Na bieżąco monitorujemy sytuację w Porcie Miejskim, 21.04.2022 r. wystąpiliśmy z wnioskiem o ponowne wstrzymanie prac do Generalnego Konserwatora Zabytków, dr Jarosława Sellina. Czekamy na ruch władz.
Wspólnie ze szpitalem z Wiednia, należącym do UEHP, Fundacją Misja Medyczna oraz Fundacją To się uda – nasza Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska – w ostatnich dniach przygotowała transport dla Ukrainy.
Tir z darami – 8 palet apteczek (UEHP), śpiwory i koce, mleko dla dzieci, pieluszki dla dzieci i dla seniorów, słodycze, taśma zbrojeniowa – oraz transport z Łodzi (Fundacja Misja Medyczna oraz Fundacja Rodu Szeptyckich) – przekazały trzy karetki, które będą pomagały chorym z małych miejscowościach pomiędzy Lwowem, Żytomierzem i Kijowem oraz samochód dostawczy z materiałami medycznymi.
Ekipy spotkały się we Lwowie w sobotę, 26.03.
Tego samego dnia miasto zostało zbombardowane, rozładunek i zdjęcia musiały poczekać do następnego dnia.
W dniu 23 lutego 2022 r. w Muzeum starých strojů a technologií w Žamberku na terenie Republiki Czeskiej, podpisane zostało memorandum o współpracy w ramach czesko-polskiego projektu, którego celem jest stworzenie transgranicznej sieci muzeów technicznych w Regionie Pardubickim i na Dolnym Śląsku.
Planowany projekt obejmuje budowę nowej parowozowni w miejscowości Dolní Lipka na terenie Czech oraz uruchomienie transgranicznych połączeń turystycznych realizowanych przez zabytkowy tabor do Dzierżoniowa, gdzie Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska – na terenie zabytkowej parowozowni – organizuje Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa.
Instytucjonalnego i infrastrukturalnego wsparcia projektu na poziomie samorządów zobowiązały się udzielić władze Kraju pardubickiego oraz Miasta Dzierżoniów, których przedstawiciele brali udział w podpisaniu porozumienia.
W podpisaniu memorandum udział wzięli:
dr Martin Netolický – Hetman Kraju pardubickiego Dariusz Kucharski – Burmistrz Dzierżoniowa dr hab. inż. arch. Piotr Gerber – Prezes Fundacji Michał Bednář – Dyrektor Muzeum starých strojů a technologií
Przedmiotem zamówienia jest wykonanie filmu dokumentującego i promującego pracę zabytkowych maszyn warsztatowych w ramach realizacji projektu pn.: Budowa nowych ekspozycji muzeów technicznych na czesko-polskim pograniczu II objętego umową o dofinansowanie nr CZ.11.2.45/0.0/0.0/16_008/0002294
Maszyny zlokalizowane są w warsztacie Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śl. – Oddziale Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.
Wykonanie filmu dokumentującego i promującego pracę zabytkowych maszyn warsztatowych fragment całości prac związanych z remontem i przebudową kompleksu lokomotywowni wachlarzowej w Muzeum Kolejnictwa na Śląsku.
Celem prowadzonych prac jest dostosowanie warsztatu do możliwości demonstracji maszyn oraz prac naprawczych według zasad i technik stosowanych na początku XX wieku.
Przedmiotem zamówienia jest przeprowadzenie prac przy konserwacji zabytkowych maszyn warsztatowych w ramach realizacji projektu pn.: Budowa nowych ekspozycji muzeów technicznych na czesko-polskim pograniczu II objętego umową o dofinansowanie nr CZ.11.2.45/0.0/0.0/16_008/0002294
Maszyny zlokalizowane są w warsztacie Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śl. – Oddziale Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska. Maszyny nie są wpisane do rejestru zabytków ruchomych. Prace prowadzone będą w oparciu o program prac konserwatorskich dostarczony przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.
Konserwacja zabytkowych maszyn warsztatowych stanowi fragment całości prac związanych z remontem i przebudową kompleksu lokomotywowni wachlarzowej w Muzeum Kolejnictwa na Śląsku. Celem prowadzonych prac jest dostosowanie warsztatu do możliwości demonstracji maszyn oraz prac naprawczych według zasad i technik stosowanych na początku XX wieku.
Zakres prac obejmować będzie w szczególności:
· Konserwację i uruchomienie zabytkowej wiertarki kolumnowej Gebruder Weiss Breslau, · Konserwację i uruchomienie zabytkowej wiertarki kolumnowej nieznanego producenta (Niemcy), · Konserwację i uruchomienie zabytkowej tokarki kłowej Gebruder Weiss Breslau, · Wykonanie naprawy i konserwacji silnika elektrycznego do napędu grupowego wraz z montażem, · Wykonanie naprawy i konserwacji elementów napędu grupowego (wałów, przystawek, kół) wraz z montażem podpory, · Montaż napędu grupowego z podłączeniem dwóch zabytkowych wiertarek i tokarki oraz silnika elektrycznego, · Wykonanie oświetlenia ekspozycyjnego maszyn i napędu grupowego zgromadzonych w warsztacie Muzeum Kolejnictwa na Śląsku (20 punktów świetlnych).
Na czym polegało gazowanie młyna? Jak powstaje mąka? Jakie są rodzaje mąki? Co oznacza typ mąki? Na wszystkie te pytania uczniowie mogą poznać odpowiedzi dzięki zajęciom w naszym Młynie. Oprócz zwiedzania, wielką atrakcją są warsztaty w trakcie których, uczniowie przy pomocy maszyny pakowali i ważyli kaszę manną.
Czas zwiedzania i warsztatów: 120 min. Koszt: 20.00 zł / os.
Informujemy, że ruszyły zgłoszenia kandydatur do najbardziej prestiżowej, europejskiej nagrody kulturalnej – Nagrody Europejskiego Dziedzictwa 2022 przyznawanej przez Europa Nostra.
Nagrody identyfikują i promują najlepsze praktyki w zakresie ochrony i wzmacniania materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego, stymulują transgraniczną wymianę wiedzy w całej Europie, zwiększają świadomość społeczną i uznanie europejskiego dziedzictwa kulturowego oraz zachęcają do dalszych doskonałych inicjatyw dzięki sile przykładu.
W 2022 roku Nagrody zostaną przyznane w pięciu kategoriach:
• Ochrona i ponowne wykorzystanie adaptacyjne • Badania • Edukacja, szkolenia i umiejętności • Zaangażowanie obywateli i podnoszenie świadomości • Mistrzowie Dziedzictwa
Nagrodzonych zostanie do 30 niezwykłych osiągnięć w dziedzinie dziedzictwa z całej Europy. Spośród nich maksymalnie 5 zwycięzców otrzyma Grand Prix z nagrodą pieniężną w wysokości 10 000 EUR. Jeden ze zwycięzców otrzyma również nagrodę Public Choice Award po głosowaniu online przeprowadzonym przez Europa Nostra, Europejski Głos Społeczeństwa Obywatelskiego Zaangażowanego w Dziedzictwo Kulturowe.
Nagrody Europejskiego Dziedzictwa / Nagrody Europa Nostra zostały ustanowione przez Komisję Europejską w 2002 r. i od tego czasu są zarządzane przez Europa Nostra. Wspiera ich program Unii Europejskiej Kreatywna Europa.
Z dumą informujemy, że nasza Fundacja otrzymała dziś 44 Nagrodę Kulturalną Śląska. Nagroda została nam wręczona w fantastycznym towarzystwie innych laureatów: Aleksandra Kurzak, prof. dr Matthias Weber, Sylwester Chęciński, Roswitha Schieb, Polsko-Niemiecka Młodzieżowa Orkiestra Jazzowa oraz Festiwal Góry Literatury. Nasza działalność ma na celu zachowanie i dokumentowanie najważniejszych obiektów przemysłowych na Śląsku.
Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego założona przez Piotra Gerbera w 2007 roku prowadzi działania w celu zachowania i dokumentowania najważniejszych obiektów przemysłowych na Śląsku. Proces zmian gospodarczych w Polsce, rozpoczęty reformami społecznymi i gospodarczymi końca XX wieku spowodował likwidację wielu historycznych gałęzi przemysłowych.
Huty, kopalnie, zakłady włókiennicze, które przez lata były powodem do dumy pracujących w nich robotników i inżynierów – wraz z nadejściem procesu transformacji gospodarczej zaczęły być dowodem zacofania technologicznego i niskiej jakości życia okolicznych mieszkańców.
Dziedzictwo przemysłowe mimo, że na równi z innymi grupami zabytków uznane jest za ważne materialne świadectwo rozwoju społecznego i gospodarczego, nadal jest źle chronione, często niszczone przez inwestorów poszukujących nowych terenów.
Najważniejszą działalnością Fundacji jest ochrona charakterystycznych dla danej części Śląska obiektów techniki. Ochrona ta odbywa się przede wszystkim przez przekształcenie fabryki w muzeum, korzystając z najlepszych międzynarodowych rozwiązań. Obecnie w ramach Fundacji działają trzy muzea:
Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śl.,
Muzeum Hutnictwa Cynku WALCOWNIA w Katowicach,
Młyn Hilberta w Dzierżoniowie
W przygotowaniu znajdują się również trzy następne muzea:
Muzeum Śląskiej Porcelany w Tułowicach k. Opola,
Muzeum Techniki Rolniczej w Piotrowicach Świdnickich,\
Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Dzierżoniowie (filia Muzeum Kolejnictwa na Śląsku)
To największa sieć muzeów techniki w Polsce.
Poza działalnością muzealną Fundacja inicjuje i włącza się w akcje ratowania i ochrony zabytków techniki, jak np.:
założenie i promocja Dolnośląski Szlak Zabytków Techniki, projekt realizowany wspólnie z samorządem Dolnośląskim,
akcja ratowania zabytkowego kolejowego Mostu w Pilchowicach przed wysadzeniem w czasie produkcji filmu z Tomem Cruisem,
wniosek o umieszczenie zabytkowej Elektrociepłownia Szombierki Bytom na “Liście 7 najbardziej zagrożonych zabytków” prowadzonej przez europejską organizację chroniącą dziedzictwo kulturowe – Europa Nostra,
wsparcie prac przy wniosku o wpis na listę zabytków UNESCO Stoczni Gdańskiej,
eksperckie krajowe i międzynarodowe konferencje wspierające ochronę dziedzictwa przemysłowego – wspólnie z Politechnika Wrocławska, Europa Nostra, TICCIH, ERIH – European Route of Industrial Heritage, Instytut Lecha Wałęsy,
przygotowanie szeregu wniosków o objecie ochroną konserwatorską zagrożonych zabytków (w tym np. HUTMEN, dworzec kolejowy w Jaworzynie Śląskiej),
We are proud to announce that our Foundation has received the 44th Silesian Cultural Award today.
The award was presented to us in the fantastic company of other winners: Aleksandra Kurzak, prof. Dr. Matthias Weber, Sylwester Chęciński, Roswitha Schieb, the Polish-German Youth Jazz Orchestra and the Mountain of Literature Festival.
The Foundation for the Preservation of Industrial Heritage, founded by Piotr Gerber in 2007, carries out activities aimed at preserving and documenting the most important industrial objects in Silesia.
The process of economic transformation in Poland that started with social and economic reforms at the end of the 20th century, resulted in closing multiple historic industries.
Steelworks, mines, textile factories, which for years were a source of pride for the workers and engineers who worked in them – with the onset of the economic transformation process began to be evidence of technological backwardness and poor quality of life for local residents.
The industrial heritage, despite being recognised as an important material evidence of social and economic development on an equal footing with other groups of historic monuments, is still poorly protected, often destroyed by investors seeking new sites.
The Foundation’s most important activity is the protection of objects of technology characteristic for specific parts of Silesia. The preservation is done primarily by transforming factories into museums, employing the best international solutions.
There are currently three museums within the Foundation:
Museum of Railway in Silesia in Jaworzyna Śląska,
Zinc Metallurgy Museum “Walcownia” in Katowice,
Historic Grain Mill in Dzierżoniów
The following museums are being prepared: Museum of Silesian Porcelain in Tułowice near Opole, Museum of Agricultural Technologies in Piotrowice Świdnickie, Railway Museum in Dzierżoniów. This is the largest network of technology museums in Poland.
In addition to its museum activities, the Foundation initiates and participates in campaigns to save and protect technical monuments, such as:
the establishment and promotion of the Lower Silesian Technology Monuments Route Map, a project carried out jointly with the Lower Silesian local government
the action of saving the historic Pilchowice Bridge from being blown up during the production of a film with Tom Cruise
an application for placing the Szombierki CHP Plant on the „List of 7 Most Endangered Monuments” maintained by the European organisation for the protection of cultural heritage – Europa Nostra
support for work on the application for inclusion of the Gdańsk Shipyard on the UNESCO list of historic monuments
expert national and international conferences supporting the protection of industrial heritage – together with Wrocław University of Technology, Europa Nostra, TICCIH, ERIH, Lech Wałęsa Institute
preparation of a number of applications to place endangered monuments under conservation protection (including e.g. HUTMEN, the railway station in Jaworzyna Śląska).
The result of this work is the preservation and accessibility of technological monuments that testify to the history of Silesia’s development, and a greater historical awareness on the part of the inhabitants of the region.
Dzisiaj Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska złożyła w DWKZ 3 wnioski o wpisanie do rejestru zabytków nieruchomych zagrożonych budowli znajdujących się w zespole dawnego Portu Miejskiego we Wrocławiu.
Te 3 obiekty to:
◉ Modernistyczny spichlerz lejowo – komorowy wybudowany w latach 1939 – 1941 ◉ Magazyn cukru po południowej stronie basenu portowego z 1906 r. ◉ Suwnicę na nabrzeżu węglowym z ok. 1900 r.
Uznaliśmy, że prowadzone od końca lata 2021 r. prace budowlane w istotny sposób zagrażają istnieniu tych wyjątkowych obiektów i wnioski zostały przygotowane w trybie interwencyjnym.
W przygotowaniu są dalsze wnioski o czym będziemy informować na bieżąco.