Pamięć węgla i stali – artykuł

Polecamy artykuł w kwartalniku Narodowego Instytutu Dziedzictwa „Spotkania z zabytkami” poświęcony zagadnieniom omawianym na konferencji „Europejskie Dziedzictwo Węgla i Stali”.

Pamięć węgla i stali

Z tego artykułu dowiesz się:

  • po co zachować jedną czynną kopalnię
  • dlaczego Polska jest ciekawym obszarem dla miłośników zabytków poprzemysłowych
  • jak pogodzić paliwa kopalne z ochroną klimatu

Organizatorami konferencji „Europejskie Dziedzictwo Węgla i Stali” była Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, Europa Nostra, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Polski Komitet Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska TICCIH oraz Working Industrial and Mobile Heritage Platform [WIMH], a honorowymi patronami Polska Prezydencja w Radzie UE, Ministerstwo Przemysłu oraz Marszałek Województwa Śląskiego. Konferencja odbyła się w kwietniu 2025 w Katowicach.

Pamięć węgla i stali – nasze dziedzictwo

„Unia Europejska wywodzi się w prostej linii od utworzonej w 1951 roku Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Węgiel był siłą napędową licznych gałęzi przemysłu, a europejska stal budowała świat. Dlatego nawet dziś, w okresie zielonej transformacji na kontynencie, warto zachować choć symboliczną część tego dziedzictwa – podkreślają organizatorzy konferencji „Europejskie Dziedzictwo Węgla i Stali”, zorganizowanej w kwietniu 2025 roku Katowicach.”

Węgiel i stal – surowce, które zbudowały fundament naszych regionów i stworzyły tożsamość ich mieszkańców. Kopalnie, huty, kolej i fabryki to świadectwa epoki, w której technologia łączyła się z ludzką kreatywnością. Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, mająca siedzibę we Wrocławiu, od lat ratuje te miejsca przed zapomnieniem. Nasze muzealne placówki to nie tylko wystawy – to przestrzenie, gdzie przemysłowe historie można dotknąć, usłyszeć i poczuć.

Nasze obiekty:
Muzeum Kolejnictwa na Śląsku (Jaworzyna Śląska)
Parowozownia z XIX wieku pełna zabytkowych lokomotyw, w której tory znów ożywają – dzięki przejazdom historycznych pociągów oraz pokazom maszyn kolejowych.

Młyn Hilberta (Dzierżoniów)
Zachowany w całości, wielokondygnacyjny młyn z początku XX wieku, wraz z oryginalnym napędem pasowym – unikatowa lekcja historii przemysłu spożywczego.

Muzeum Hutnictwa Cynku Walcownia w Katowicach
Dawna walcownia metali nieżelaznych, zachowana z oryginalnym wyposażeniem, fascynująca przestrzeń techniczna – świadectwo rozwoju przemysłu hutniczego.

Muzeum Porcelany Śląskiej (Tułowice)
Odrestaurowany zakład Reinholda Schlegelmilcha, działający od 1886 do 2001, dziś muzeum prezentujące porcelanę Śląska – serwisy, figurki i wazy z porcelany art déco i secesyjnej. To miejsce, gdzie porcelana opowiada o historii rzemiosła, handlu i sztuki regionu.

Przemysłowe dziedzictwo – od pracy do kultury
Te zabytki to więcej niż zabudowania – to historie o ludziach: parowozach kolejarzy, młynarzach, hutnikach, mechanikach i ceramikach. To historie o ich wysiłku, pomysłach i życiu codziennym. Dzięki Fundacji te opowieści można dziś usłyszeć na miejscu, w warsztatach, podczas przejazdów i wydarzeń historycznych.

“Pamięć węgla i stali” to hasło, które rozumiemy jako zobowiązanie – lokalne miejsca zyskują globalny wymiar dzięki edukacji, rewitalizacji i wspólnym działaniom. Nasze muzea nie stoją cicho – one dalej „pracują” w sercach odwiedzających.

Zapraszamy do doświadczenia historii: Obiekty otwarte przez cały rok, z oprowadzaniem, warsztatami i wydarzeniami plenerowymi. Poznaj dziedzictwo, które żyje. Dołącz do nas i poczuj rytm technologii, który napędzał nasze regiony.

Dolny i Górny Śląsk polecają się na weekend, święta, jednodniową wycieczkę z dziećmi


Nie wiesz, gdzie jechać z rodziną, a wybierasz się na południe Polski? Do swoich muzeów zaprasza Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska. To świetne miejsca na jednodniową wycieczkę z dzieckiem lub bez, wycieczkę z psem, wycieczkę w samotności.
..

Wycieczka z dziećmi Dolny Śląsk

Na Dolnym Śląsku mamy do zaoferowania aż trzy muzea techniki. Bo Dolny Śląsk to nie tylko pałace i zamki. To też Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej, muzeum Młyn Hilberta w Dzierżoniowie, a także Muzeum Techniki Rolniczej w Piotrowicach Świdnickich. W każdym z nich można się zakochać. Dlatego już nie myśl „Dolny Śląsk co zwiedzać?” i nie wpisuj tego zapytania więcej w wyszukiwarkę. Mamy dla Ciebie miejsca do zwiedzania na Śląsku.

Jeśli interesuje Cię zamek do zwiedzania Śląsk, to zawitaj do Piotrowic Świdnickich – czeka tam na ciebie Muzeum Technik Rolniczej z pięknym dworkiem zwanym zamkiem – otoczonym fosą. Jeśli masz na myśli ogrody do zwiedzania Śląsk – tam też je znajdziesz. Jest tam ogródek i sad ze starymi odmianami drzewek owocowych.

Muzeum Kolejnictwa na Śląsku to przede wszystkim lokomotywy i wagony – dawne i współczesne. To miejsce, gdzie czeka na twoje dzieci prawdziwy niebieski parowóz Tomek z bajki „Tomek i przyjaciele”. To miejsce, gdzie możesz zjeść tradycyjny kolejowy posiłek w wagonie Wars. To miejsce z duszą.

Duszę ma też muzeum Młyn Hilberta w Dzierżoniowie. Duszę starych maszyn młyńskich. To mekka dla wielbicieli dawnego przemysłu i maszyn, które w każdej chwili można uruchomić, aby – jak przed wiekiem – mieliły mąkę.

Trzy muzea Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska to z pewnością ciekawe miejsca do zwiedzania na Śląsku. Dolnym Śląsku. A jeśli chcesz wybrać się na Górny Śląsk…

Wycieczka z dziećmi Śląsk

Jeśli wpadają Ci do głowy myśli: „Katowice co zwiedzać?”, „miejsca do zwiedzania Śląsk” mamy odpowiedź, a nią jest Walcownia Cynku w Katowicach. To ciekawe miejsce na wycieczkę dla dzieci i rodziców. To przede wszystkim zwiedzanie Katowic z przewodnikiem. A właściwie zwiedzanie Walcowni Cynku, zwiedzanie Nikiszowca. To bardzo fajne miejsce do zwiedzania na Śląsku.

Muzeum Hutnictwa Cynku Walcownia w Katowicach to wyjątkowe miejsce – największa industrialna hala na Śląsku, która przedstawia bogatą historię hutnictwa cynku na Górnym Śląsku.

Wycieczka z dziećmi Opolszczyzna


A pomiędzy Dolnym a Górnym Śląskiem masz Opolszczyznę. A tam Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach koło Opola. Piękne zastawy stołowe i nieoczywiste wyroby z porcelany zachwycą Ciebie i Twoich bliskich. Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach to jedno z ciekawszych miejsc na Opolszczyźnie, idealne na jednodniowe wycieczki. Muzeum powstało na terenie zamkniętego w 2001 r. zakładu produkcji porcelany  założonego w 1886 r. przez rodzinę Schlegelmilch  przybyłą tu z Turyngii. Przed wojną fabryka w Tułowicach należała do jednych z największych wytwórni porcelany na Śląsku. Zwiedzanie tego muzeum to podróż w czasie – w teatralnej scenerii prezentowane są wyroby porcelanowe z różnych epok i stylów. Porcelana w stylu secesyjnym, art deco czy modernizmu? Tak, w Tułowicach koło Opola!

Jedna fundacja pięć muzeów


To w sumie pięć muzeów należących do jednego podmiotu, jakim jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska. Zapraszamy na wyjątkową podróż w czasie i przestrzeni. Jednodniowa wycieczka na Dolny Śląsk? Wycieczka z dziećmi na Śląsk? Wyprawa na Opolszczyznę? Będzie nam miło Was gościć!

Ogłoszenie o zakończeniu postępowania 1/2025/Interreg

I. Przedmiot postępowania:

Remont obrotnicy kolejowej, zlokalizowanej w biegu toru 304 na bocznicy kolejowej Muzeum Kolejnictwa na Śląsku, ul. Towarowa 4, 58-140 Jaworzyna

II. Opis przedmiotu postępowania:

W ramach przedmiotu zamówienia Wykonawca wykona następujące roboty remontowe: 

  1. Kontrolę i regenerację przekładni mechanicznej, 
  2. Kontrolę i regenerację łożysk oraz aparatów smarujących kół jezdnych obrotnicy,
  3. Kontrolę i regenerację mocowań przekładni, kół jezdnych oraz silnika,
  4. Regenerację silnika elektrycznego,
  5. Wymianę instalacji elektrycznej (zasilania i sterowania),
  6. Regenerację pierścienia szynowego obrotnicy,
  7. Kontrolę czopa obrotnicy,
  8. Regenerację toru obrotnicy,
  9. Regenerację blach na pomoście obrotnicy,
  10. Naprawę oraz częściowa wymianę barier na pomoście obrotnicy,
  11. Konserwacja dołu obrotnicy,
  12. Konserwację pomieszczenia sterowni,
  13. Konserwacja kanałów odwadniających, 
  14. Wykonanie powłok konserwujących, malarskich i zabezpieczających pomost.

III. Na dzień zakończenia postępowania wpłynęły 2 oferty:

  1. EDMARK Edward Dąbrowski, NIP: 9551078066,
  2. JULBOR S.C., NIP: 8842697922,

IV. Postępowanie 1/2025/Interreg zakończono bez wyboru oferty

V. Dodatkowe informacje:

  1. Protokół z zakończenia postępowania

Zmiana terminu składania ofert dla Zapytania 1/2025/Interreg

Informujemy, że oferty na realizację zadania pn. Remont obrotnicy kolejowej, zlokalizowanej w biegu toru 304 na bocznicy kolejowej Muzeum Kolejnictwa na Śląsku, ul. Towarowa 4, 58-140 Jaworzyna Śląska, można składać do dnia 25.04.2025 r. Oferty należy składać w formie elektronicznej na adres: biuro@muzeatechniki.pl lub w siedzibie Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska; ul. Oławska 15, 50-123 (IV p).

Majówka w Folwarku

„Majówka w Folwarku” to 4 dni pełne atrakcji na świeżym powietrzu, który połączy zabawę, edukację i obcowanie z naturą i zabytkami.  Podczas Majówki w Folwarku będzie można odpocząć na łonie natury, zjeść naturalne produkty, zwiedzić kolekcję zabytkowych maszyn rolniczych wraz z zamkiem.

Ramowy program wydarzenia:

1.05.2025 Czwartek
11:00-17:00

GodzinyWydarzenie
11:30 / 12:30 / 13:30 / 15:00 / 16:00Zwiedzanie zamku i kolekcji maszyn rolniczych z przewodnikiem
14:00-16:00Strefa gier i zabaw dla dzieci

2.05.2025 Piątek
11:00-17:00

GodzinyWydarzenie
11:30 / 12:30 / 13:30 / 15:00 / 16:00Zwiedzanie zamku i kolekcji maszyn rolniczych z przewodnikiem
14:00-16:00Strefa gier i zabaw dla dzieci

3.05.2025 Sobota
11:00-17:00

GodzinyWydarzenie
11:30 / 12:30 / 13:30 / 15:00 / 16:00Zwiedzanie zamku i kolekcji maszyn rolniczych z przewodnikiem
14:00-15:00Pokazy zabytkowego ciągnika rolniczego Ferguson z 1947 r.

4.05.2025 Niedziela
11:00-17:00

GodzinyWydarzenie
11:30 / 12:30 / 13:30 / 15:00 / 16:00Zwiedzanie zamku i kolekcji maszyn rolniczych z przewodnikiem

Dodatkowe informacje:

Bilet Normalny 35 PLN / Bilet Ulgowy 30 PLN / Bilet rodzinny (2+2) 110 PLN

Na miejscu zapraszamy również do skorzystania z oferty gastronomicznej – smacznych domowych obiadów oraz łakoci.

Aktualności ZAMEK

W sobotę 29 marca zapraszamy na Wieczorne zwiedzanie i niezwykłą wędrówkę po Piotrowickim Folwarku, gdzie magia iluminowanych renesansowych murów pozostawi na zwiedzających niesamowite wrażenie. Nie zabraknie dreszczyku emocji i pasjonujących opowieści. Na zwiedzanie warto zabrać swoją latarkę i wygodne obuwie. Zwiedzanie rozpocznie się o godz. 16.00 i potrwa 2 godziny.

Natomiast w niedzielę 30 marca zapraszamy na warsztaty dla dzieci w niedzielę Ogród i jego dary. Podczas warsztatów zaprezentujemy w terenie – kwiaty, warzywa i zioła w ogrodzie, sianie, sadzenie i pielęgnacja. Dzieci dowiedzą się też o życiu owadów, którym zawdzięczamy owoce i warzywa. Tradycyjnie cały weekend zapraszamy za zwiedzanie historycznego Folwarku z zamkiem i kolekcją maszyn rolniczych w zabytkowej stodole.

Folwark czynny od 11.00  do 17.00 

Warsztaty godz. 14.00 

5.04.2025, sobota – Sobotni relaks w Folwarku od 11.00 do 17.00

Zapraszamy na wyjątkowy dzień w historycznym Folwarku! Zwiedzanie zamku oraz kolekcji zabytkowych maszyn rolniczych w klimatycznej stodole, a także chwile relaksu na leżakach, piknikowe kosze i ognisko. Idealny sposób na wiosenny odpoczynek!

12 i 13 kwiecień – Wielkanocny weekend

12.04.2025, sobota, zapraszamy na Warsztaty wielkanocne. To doskonała okazja do połączenia tradycji z kreatywną zabawą, a także do nauki o wiosennych zwyczajach i rękodziele. W folwarku rolniczym takie warsztaty, które wprowadzą uczestników w atmosferę Świąt Wielkanocnych związanych z przyrodą, wiosną oraz tradycjami ludowymi.

Warsztaty na których przygotujemy z dziećmi ozdoby świąteczne oraz palmy wielkanocne: godz. 14.00 – 15.00

21.04.2025 – Lany Poniedziałek – w drugi dzień Świąt Wielkanocnych zapraszamy do Wiosennej Gry Terenowej o godz. 14.00 do 15.00 z poszukiwaniem czekoladowych jajek, w ogrodzie.

Zapytanie ofertowe 1/2025/Interreg

Konferencja

W trakcie planowanej konferencji „Europejskie Dziedzictwo Węgla i Stali” kontynuowany będzie,  podjęty w  2023 roku temat ochrony i zachowania dziedzictwa przemysłowego w Europie.   W 2023 roku uczestnicy konferencji pod tytułem: „Dziedzictwo przemysłowe w sercu Zielonej Europy” dyskutowali nad kierunkami ochrony zabytków kultury technicznej, szczególnie tych związanych z wykorzystaniem paliw kopalnych.

The planned conference „European Steel and Coal Heritage” will continue the discussions initiated in 2023 on the protection and preservation of industrial heritage in Europe. Participants at the conference titled “Industrial Heritage in the Heart of Green Europe” discussed directions for protecting industrial heritage, particularly related to the use of fossil fuels.